Soms fietst er iets tussendoor…

Niet iedere vondst op een kloosterterrein is een kloostervondst. Tijdens het systematisch onderzoek met de metaaldetector komen uiteraard ook voorwerpen uit andere perioden aan het licht. Het onderstaande voorwerp is van messing (nu dof uitgeslagen) en meet 3,2 cm in de hoogte. Vaag zijn nog delen van letters en cijfers in een prachtig lettertype te zien, maar doordat het is dubbel gevouwen is wellicht niet direct duidelijk wat het is.

Messing plaatje met opschrift van Klooster Yesse

Gelukkig zijn er genoeg beter bewaarde voorbeelden van dit objectbewaard gebleven. Het is namelijk een rijwielbelastingplaatje voor op de fiets. Op basis van de getallen, moet dit plaatje voor het belastingjaar 1940-1941 geldig zijn geweest.

Links: gaaf exemplaar RWB 1940-’41, Rechts: Yesser exemplaar (samengesteld uit twee foto’s)

Rijwielbelasting – dus belasting voor het mogen rijden op een fiets – werd ingesteld op 1 augustus 1924, en bedroeg 3 gulden per fiets per jaar. Er werd door veldwachters streng gecontroleerd en de boetes waren hoog (5 tot 25 gulden), hetgeen ferm drukte op het huishoudboekje van de vaak grote gezinnen. Met deze maatregel wist de overheid in dat startjaar (1924) maar liefst 5,3 miljoen gulden belasting te innen (zie).

Tot 1934 moet het plaatje aan de fiets vast zitten, daarna mocht het ook op kleding bevestigd zijn of in de portemonnee. Diefstal werd zo tegengegaan, maar ook door er de naam in te ponsen van de eigenaar. In de crisisjaren werden de werkelozen ontheven van deze belasting maar hun status was dan wel voor iedereen zichtbaar – doordat er een rond gat in de speciaal hiervoor vervaardigde belastingplaatjes zat.

Het Yesser exemplaar is van 1940-1941, dat is het laatste jaar waarin ze in omloop waren. Als onderdeel van de NSB propaganda werd gesteld dat ze “onevenredig zwaar drukt[en] op den eenvoudige werker en zijn gezin“. Eventuele vreugde over de afschaffing (is dat de reden dat het Yesser exemplaar gevouwen is weggegooid?) werd overstemd overstemd door oorlogsleed, en de schaarste aan fietsen die spoedig zou volgen.

NSB Propaganda flyer over de afschaffing van de Rijwielbelasting (via)