Op 14 mei werd er tijdens de metaaldetectie een koperen vierkantje gevonden. Eerst werd er gedacht dat het om een muntgewichtje ging, maar die hebben vaak een afbeelding en dit gewichtje leek blanco te zijn. Na onderzoek met een stereomicroscoop bleek dat er toch vijf holle ponsgaten op staan in dezelfde configuratie als een dobbelsteen. Na nader onderzoek naar parallellen lijkt het koperen vierkantje meer op een apothekersgewichtseenheid. Meer specifiek lijkt dit op een gewicht van 5 grein.
Een enkele grein weegt 0,064 gram en een gewichtje van 5 grein weegt dus 0,32 gram. Ons gewichtje weegt 0,4 gram, het verschil in gewicht is te verklaren door het extra gewicht van de corrosie producten (het aangekoekte zand). Er zijn een aantal plekken in een klooster waar precisie in gewicht gewenst is: bij het afwegen van goud (of betalingen in goud), bij het mengen van pigmenten en inkt (in het scriptorium, de schrijfzaal), of bij het maken van medicamenten, zoals in de ziekenzaal (het infirmarium).
Wat verwarring kan veroorzaken is dat grein en gram dezelfde afkorting hebben, namelijk “gr.”. Als iemand zich vergist bij de productie van medicijnen kan je dus zomaar per ongeluk 15,6 keer de bedoelde dosis krijgen…
Het probleem is dat de ouderdom van het fragment van Ter Apel verre van duidelijk is. Dit soort gewichten(sets) komt tot in de 18e eeuw voor, maar voorlopers uit de middeleeuwen en 15/16e eeuw zijn ook gevonden. Het kan dus een monnik hebben toebehoord, maar evengoed iemand uit de periode dat het een gasthuis was, of nog weer later… De monastieke duiding behoeft dus een greintje zout…
Apothekers weegschaal en gewichtenset, gemaakt ca. 1750-1837 door Young and Son, in London (bron).
