Tijdens het graven zijn er een aantal kenmerkende lagen die we regelmatig tegenkomen in de verschillende putten. Zo werden onder de muren grondverbeteringen aangebracht (sleuven tot in de vaste grond, opgevuld met aangewaterde en aangestampte aarde), en vinden we her en der de resten van lemen vloeren terug. Een andere van die veel voorkomende sporen is de “uitbraaksleuf”. Wat is nu precies een uitbraaksleuf?
Een uitbraaksleuf is in feite een greppel – vaak aan weerskanten van de muren – die gegraven is door de werklieden de de muren sloopten en stenen schoonbikten. Deze lopen dus vaak tot dezelfde diepte door tot waar ooit stenen waren geplaatst. Maar door wie en waarom moest Yesse dan gesloopt worden?
Klooster Yesse heeft hoogstwaarschijnlijk gefunctioneerd als klooster van 1215-1594 AD. De reformatie, waarbij de Katholieke geloofsbelijding verboden raakte en het Protestantisme de staatsgodsdienst werd, maakte uiteindelijk een einde aan het bestaan van het klooster. Op 15 februari 1595 moeten de abtszegels – als symbool van de autoriteit en zelfstandigheid van de kloosterbestuurders – worden ingeleverd op het Raadshuis van Groningen. Ook vervallen alle kloosterbezittingen toe aan de Gedeputeerde Staten van Stad en Ommelande.
Klooster Yesse omvatte een indrukwekkende hoeveelheid bij- en hoofdgebouwen, opgetrokken in het nog schaarse en kostbare bouwmateriaal: de kloostermop. Blijkbaar is de financiële verleiding te groot, want in juli van 1595 wordt aan ene ‘Hans van Antwerpen’, een soldaat onder Hopman Appel, de opdracht gegeven om de stenen te gaan schoonmaken in het klooster Essen. Nog dezelfde maand, verkopen de Gedeputeerde Staten van de Stad en Ommelanden van Groningen aan ene Cornelys Hijlckens “in t closter van Essen” de resterende stenen van ” ‘t melckhuijs” en andere gedeelten van het klooster op afbraak, voor de som van 180 Carolus guldens. In 1575 kreeg een houtsnijder vijf stuiver voor een dag arbeid, en een Carolusgulden is 20 stuivers waard. We praten dus over 2,5-3 jaarlonen van een arbeider…een aanzienlijke geldelijke waarde!
