Op verschillende plaatsen rondom het klooster vinden we kleine ronde schijfvormige objecten, die meestal zijn gemaakt van afval. Zo zijn van fragmenten leisteen (de oude dakbedekking van het klooster) maar ook van scherven van potten van roodbakkend aardewerk ronde schijfjes gemaakt. We gaan ervan uit dat het speelstenen betreft, vergelijkbaar met pionnen op bordspellen of de damschijven van een dambord.
Er kunnen veel verschillende spellen mee gespeeld zijn geweest, maar van dammen weten we dat het – net als schaken – al een heel oud spel is. De oudste afbeelding die we kennen van mensen die het spel dammen (of: draughts in het Engels) spelen komt uit een boek van 1338-1344 na Chr., de ‘Alexanderroman‘. Hierop zijn twee dames te zien die met gelijkgevormde speelstenen (stippen) op een (te) klein bord aan het spelen zijn.
14e eeuwse dames spelen wellicht een potje dammen (Bodleian Library MS 264, folio 76r, de Alexanderroman (1344 ad))Historische verwijzingen stammen van wat latere periode, in het werk Livre de deablerie uit 1508 van Eloi d’Armeval wordt terloops verwezen naar het spel als Le Jeu (plaisant) de Dames. Het werd wellicht gezien als een meer toegankelijke variant (voor vrouwen, en mensen die niet van adel waren) van het bij mannen populaire – en als militair strategisch relevant geziene – schaken. Het plaisant (plezierig) slaat hierbij niet op het genot van het spel, maar op het feit dat niet altijd een steen geslagen moest worden als dat kan (gedwonen slaan; die variant stond bekend als Jeu Forcé). Al in 1547 werd in Spanje door Antonio Torquemada een tekst geschreven die het dammen in detail behandelde (El Ingenio o juego de marro, de punta o Damas). Deze twee woorden, ‘dames‘ en ‘damas‘ staan aan de basis van de Nederlandse benaming ‘dammen’.
Lees meer over de geschiedenis van dammen hier, hier of hier. Het is natuurlijk zeer goed mogelijk dat er ook andere spellen met deze schijven gespeeld werden. Piesens (link) noemt naast dammen, molenspel, triktrak of kwaakbord (een variant van het Engelse backgammon). Onschuldig vermaeck bleef het zeker niet altijd, met name triktrak was berucht als gokspel, waarbij some grote bedragen werden ingezet. Zelf met damborden werg gegokt, bijvoorbeeld of een geworpen steentje op wit of zwart zou landen (lees meer).