Dat is pas een glas!

Deze week werd er bij het zeven van de grachtvulling (spoor 8) van werkput 21 een bijzonder stuk glas gevonden:  een groen-blauwige scherf met het uiteinde van een glasdraad. Wellicht is het een onderdeel van een 17^e eeuws drankspelletje geweest, dat werd gespeeld met een bijzonder glas: het ‘pasglas’ !?

Ook in de 17^e eeuw was er namelijk baat bij het wegdrinken van problemen en avondjes doorbrengen onder de gezelligheid van kameraden. Dit zullen dan echter geen monniken meer zijn geweest, omdat het klooster formeel bij de reformatie (in Groningen reductie genoemd) in 1595 ophield te bestaan. In de eerste jaren tot 1637 was het een gasthuis onder leiding van de tweede dominee, Hermannus Meijer – die in 1637 echter stierf aan de pest. Door een geheime verkoop kwamheel Westerwolde in 1619 in bezit van de Stad Groningen, en er wordt vanaf 1639 er een school gevestigd in de westvleugel, maar ook troepen gestationeerd om op te kunnen treden tegen vooral landlopers. Het zijn vermoedelijk deze soldaten die zich met drankspelletjes zullen hebben bezig gehouden!

Een pasglas, was een beker waarvan de buitenkant op regelmatige afstanden omwikkeld was met glasdraden (de passen). Wanneer zo een glas voor drankspelletjes gebruikt werd, was was het de bedoeling dat de drinker in één slok tot een bepaalde pas het glas leeg dronk, waarna het glas werd doorgegeven naar de volgende speler. Lukte het niet om precies tot de juiste pas te drinken, dan bleef het zijn beurt tot hij er wel in slaagde, of tot het glas leeg was. Soms was ook de afspraak dat de verliezer het volgende rondje betaalde..

Pasglazen kwamen in allerlei variaties voor: geribbelde of gekleurde glasdraden, standaard glasdraden, cilinder vormen, achtkantige vormen, lang, kort en noem maar op. Ook zitten er grote verschillen in de mate van decoratie van de glazen; sommige zijn heel rijk versierd, en sommige zijn juist heel simpel.

Het fragment dat tijdens het zeven in Ter Apel is gevonden, lijkt een diameter te hebben van ongeveer 5-6 cm, en is doorzichtig met een lichtblauwe kleur. Er zit verder geen kleurverschil tussen het glasdraad en de rest van de scherf. Helaas door het kleine formaat van de scherf is het moeilijk om te zeggen hoe de rest van het glas eruit heeft gezien toen het glas voor de laatste keer de lippen van een Ter Apelaar heeft gezien. De gemiddelde hoogte van pasglazen schommelt rond de 20 cm, en als we aannemen dat het fragment van Ter Apel ergens midden in een conisch glas zat, was het volume ca. 0.67 liter….daar passen met gemak twee Kloosterbiertjes van Brouwerij Westerwolde in!