Fire in the hole!

Deze week werd een opmerkelijke tegel aangetroffen in Ter Apel: het is een ongeveer 3 cm dikke tegel (plavuis) van gebakken klei met groen glazuur. In het midden van de tegel lijkt een grof rond gat te zijn gehakt. Dit is geen vandalisme, maar het aanpassen van een bestaande plavuis uit de vloer van (of voor) een open haard zodat deze als ‘haardplavuis’ kon dienen.

Haardplavuis uit Ter Apel

Een haardplavuis is een tegel met een rond gat, die was aangebracht boven de haard– of aspot. In een (post)middeleeuwse haard werd namelijk vaak een pot ingegraven (de haardpot), om bij het afronden van de avond de nog smeulende asresten veilig in te kunnen opbergen.  De ingegraven pot kon een afgedankte waterkan zijn, of een andere pot, maar de bovenkant van de pot werd afgedekt met een tegel met een gat. Zo bleef het patroon van tegels op de vloer van de haard intact.

 

De plaats van een haardpot (nr. 14) in een (laat)middeleeuws huis.

Het exemplaar van Ter Apel lijkt handmatig te zijn aangepast van een plavuis zonder gat, maar vaak was al in een gat voorzien, zoals in onderstaande exemplaren afkomstig uit Utrecht en Nijmegen.

Haardplavuizen uit Utrecht en Nijmegen